5 Ekim 2013 CUMARTESİ
|
Resmî Gazete
|
Sayı
: 28786
|
|
YÖNETMELİK
|
|
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı,
yapı işlerinde alınacak asgari iş sağlığı ve güvenliği şartlarını
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına
giren tüm yapı işlerinin yapıldığı işyerlerinde uygulanır.
(2)
Bu Yönetmelik hükümleri, 19/9/2013 tarihli ve 28770 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamına
giren işyerlerinde uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu
maddesine dayanılarak,
(2) Avrupa Birliğinin 24/6/1992 tarihli ve 92/57/EEC
sayılı Konsey Direktifine paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alt işveren: Bir
işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı
işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik
nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği
işçilerini/çalışanlarını sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek
veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,
b) Bakanlık: Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
c) İşveren: Çalışan istihdam
eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,
ç) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,
d) Kendi nam ve hesabına
çalışan: Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet
üretimi yapan ve projenin tamamlanmasında profesyonel katkı sağlayan kişiyi,
e) Proje: Yapı işlerinin
tasarımından tamamlanmasına kadar yürütülen bütün işleri,
f) Proje sorumlusu: İşveren
tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından,
uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi,
g) Sağlık ve güvenlik
koordinatörü: Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje
sorumlusu tarafından sorumluluk verilen ve bu Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci
maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek
veya tüzel kişileri,
ğ) Sağlık ve güvenlik planı: Muhtemel risklerin
değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili
alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve
bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin
belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt
işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri
arasında
|
sağlık ve
güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının
tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya
hazırlanması sağlanan planı,
h) Yapı alanı: Yapı işlerinin yürütüldüğü alanı,
ı)
Yapı işleri: İnşaat ve çeşitli mühendislik işlerinin yürütüldüğü, yerüstü veya
yeraltında, su üstü veya su altında yapılan, Ek–1’de yer alan işler ile benzeri
diğer işleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenlerin ve Diğer Kişilerin
Yükümlülükleri ve Sorumlulukları İşverenlerin yükümlülükleri
MADDE 5 – (1) İşveren, yapı işlerinde,
Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen
yükümlülüklerinin
yanında özellikle aşağıdaki hususları sağlar;
a) Yapı alanının düzenli
tutulmasını ve yeterli temizlikte olmasını,
b) Yapı alanındaki
çalışma yerlerinin seçiminde; buralara ulaşımın nasıl sağlanacağının ve ekipman, hareket ve geçişler
için alan veya yolların belirlenmesini,
c)
Malzemenin kullanım ve taşıma şartlarının düzenlenmesini,
ç)
Tesis ve ekipmanın kullanılmaya başlamadan önce ve periyodik olarak teknik
bakım ve kontrollerinin yapılmasını,
d) Çeşitli malzemeler ve
özellikle tehlikeli malzeme ve maddeler için uygun depolama alanları
ayrılmasını ve bu alanların sınırlarının belirlenmesini,
e)
Tehlikeli malzemelerin kullanımı ile uzaklaştırılma koşullarının düzenlenmesini,
f) Atık ve artıkların
depolanmasını, atılmasını veya uzaklaştırılmasını,
g) Çeşitli işler veya işin
aşamaları için öngörülen sürelerin yapı alanındaki işin durumuna göre yeniden belirlenmesini,
ğ) Alt
işverenler ve kendi nam ve hesabına çalışanlar arasında işbirliğini,
h)Yapı alanındaki veya
yakınındaki endüstriyel faaliyetler ile etkileşimin dikkate alınmasını,
ı)
2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu
Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmeliğe ve uyumlaştırılmış
ulusal standartlara uygun kişisel koruyucu donanımların bulundurulmasını ve
çalışanlar tarafından kullanılmasını.
(2) Yapı alanında uygun sağlık
ve güvenlik şartlarının devamının sağlanması için, işveren ve alt işverenler;
a) Özellikle birinci fıkranın
uygulanmasında Ek-4’te belirtilen asgari şartları dikkate alarak uygun
tedbirleri alırlar.
b) Sağlık ve güvenlikle ilgili
konularda sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin uyarı, tespit ve talimatlarını
dikkate alırlar.
(3) İnşaatta yapılan çalışmalara
bizzat katılmaları halinde işveren ve alt işverenler, yapı alanındaki uygun
sağlık ve güvenlik şartlarının sürdürülmesi için, sağlık ve güvenlik
koordinatörlerinin sağlık ve güvenlikle ilgili konularda görüş ve önerilerini
dikkate alır. İşveren ve alt işverenler;
a) Kanunun 19 uncu maddesine,
b)
25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 6 ncı
maddesi ile aynı Yönetmeliğin eklerinde belirtilen ilgili hükümlere,
c)
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmeliğin 5 inci maddesi, 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c),
(ç) ve (ğ) bentleri ile 7 nci maddesine,
uygun olarak hareket etmek zorundadır.
Proje sorumlusu ve işverenlerin sorumlulukları
MADDE 6 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte
belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceği gibi, kendi adına
hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliğe sahip olan bir veya daha fazla
proje sorumlusu tayin edebilir.
(2) İş sağlığı ve güvenliği
konularında, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü
görevlendirilmesi proje sorumlusunun veya işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Bu Yönetmeliğe göre sağlık
ve güvenlik koordinatörleri atanmış olması ve sağlık ve güvenlik
koordinatörlerinin kendi görevlerini yapmaları, alt işverenlerin sorumluluğunu etkilemez.
Diğer kişilerin yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) Yapı alanındaki uygun
sağlık ve güvenlik şartlarının sürdürülmesi için kendi nam ve hesabına
çalışanlar, sağlık ve güvenlik
koordinatörlerinin uyarı ve talimatlarını dikkate alır. Kendi nam ve hesabına çalışanlar;
a) Kanunun 19 uncu maddesi ve
23 üncü maddesinin birinci fıkrası ile bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin
birinci fıkrası ve Ek-4’e,
b) İş Ekipmanlarının Kullanımında
Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi ile aynı Yönetmeliğin
eklerinde belirtilen ilgili hükümlere,
c)
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmeliğin 5 inci maddesi, 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (ç) ve
(ğ) bentleri ile 7 nci maddesine,
uygun olarak hareket etmek zorundadır.
(2)
Birinci fıkra kapsamında belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesinin
izlenmesinden ve denetlenmesinden işveren sorumludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Genel Hükümler
Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin
görevlendirilmesi, sağlık ve güvenlik planı ve bildirim
MADDE 8 – (1) Aynı yapı alanında birden
fazla işveren veya alt işverenin bulunması durumunda, işveren veya proje
sorumlusu, sağlık ve güvenlik konularında bir veya daha fazla sağlık ve
güvenlik koordinatörü görevlendirir.
(2)
İşveren veya proje sorumlusu, yapı işine başlamadan önce projenin
hazırlık aşamasında, sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar.
(3)
Yapı işinde dördüncü fıkrada belirtilen bildirim gerektiren işler
haricinde ve Ek-2’deki listede belirtilen riskleri içeren çalışmaların
bulunmaması halinde sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmeyebilir.
(4) İşveren veya proje sorumlusu;
1) Yapı işinin 30 işgününden
fazla süreceği ve devamlı olarak 20’den fazla çalışan istihdam edileceği,
2) İşin büyüklüğü 500
yevmiyeden fazla çalışma gerektireceği,
durumlarda
yapı işine başlamadan önce Ek-3’te belirtilen bilgileri içeren bildirimi,
Bakanlığın ilgili çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.
(5)
Bu bildirimde belirtilen bilgilerin yer aldığı levha, açıkça görünecek
şekilde yapı alanının uygun bir yerine konulur. Gerektiğinde bu bilgiler güncellenir.
Proje hazırlık aşamasında genel prensipler
MADDE 9 – (1) İşveren veya proje
sorumlusu, projenin tasarımının yapılması ve hazırlanmasının çeşitli
aşamalarında, özellikle de aşağıda belirtilen durumlarda,
Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma
ilkelerini göz önünde
bulundurur:
a) Yapı işinin, aynı anda veya
birbiri ardına gerçekleşen farklı unsur ve aşamalarını planlamak amacıyla
mimari, teknik ve organizasyonel konulara ilişkin karar alırken,
b) İşin ya da iş aşamalarının tamamlanması için ilgili meslek
disiplinindeki kriterler de dikkate alınarak gereken süreyi hesaplarken.
(2) Birinci
fıkranın (b) bendine göre süre hesaplanırken, gerekli hallerde sağlık ve
güvenlik planları ile sağlık ve güvenlik dosyaları da dikkate alınır.
Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık
aşamasındaki görevleri MADDE 10 – (1) Sağlık ve güvenlik
koordinatörleri proje hazırlık aşamasında;
a)
Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesindeki yükümlülüklerin yerine
getirilmesini koordine eder.
b)
Sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Yapı
alanında Ek-2’de belirtilen işler yapılıyorsa, bu işlerle ilgili özel
tedbirlerin planda yer almasını sağlar.
c) Proje süresince, birbirini
takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınmak üzere
sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren sağlık ve güvenlik dosyası hazırlar. Aynı
dosyanın proje tamamlandıktan sonra temizlik, bakım, tadilat, yenileme, yıkım
işleri gibi her türlü yapı işinin güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için
ihtiyaç duyulan bilgileri de içermesi sağlanır.
Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama
aşamasındaki görevleri MADDE 11 – (1) Sağlık ve güvenlik
koordinatörleri, proje uygulama aşamasında;
a) Aşağıdaki durumlarda Kanunun
5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerinin uygulanmasını
koordine eder;
1)
Aynı anda veya birbiri ardına yapılacak iş ve iş aşamalarının
belirlendiği iş programlarının oluşturulması için teknik ve organizasyona
yönelik kararların alınmasında,
2)
İşin ya da iş aşamalarının
tamamlanması için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alınarak
yapılacak süre hesabında.
b) İşverenlerin gerekli
tedbirleri uygulamasını ve gerektiğinde çalışanların ve kendi nam ve hesabına
çalışanların korunmasını, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen
prensiplerin istikrarlı bir şekilde uygulanmasını, 10 uncu maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinde belirtilen sağlık ve güvenlik planının yapılmasının
gerektiği durumlarda bu planın uygulanmasını koordine eder.
c) Yapılan işteki ilerlemeleri
ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak 10 uncu maddenin birinci
fıkrasının (b) bendindeki sağlık ve güvenlik planında ve aynı fıkranın (c)
bendine göre hazırlanan sağlık ve güvenlik dosyasında gerekli düzenlemeleri
yapar veya yapılmasını sağlar.
ç) Aynı yapı
alanında, işe sonradan katılanlarda dâhil olmak üzere, işveren veya alt
işverenler arasında organizasyonu sağlar, iş kazaları ve meslek
hastalıklarından çalışanları korumak üzere işverenlerce yapılan çalışmaları
koordine eder, Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
işverenler arası bilgi alış verişinin sağlanmasına katkıda bulunur ve gerekli
hallerde kendi nam ve hesabına çalışan kişilerin de bu çalışmalarda yer
almasını sağlar.
d) Yapı işlerinde güvenli bir
şekilde çalışılmasını sağlamak üzere yapılması gerekli kontrolleri koordine eder.
e) İzin verilen kişiler
dışındakilerin yapı alanına girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapar.
Çalışanların bilgilendirilmesi MADDE 12 – (1) Yapı
işlerinde;
a)
Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen hususlarla birlikte çalışanlar
veya çalışan
temsilcileri, yapı alanında sağlık ve güvenlik ile ilgili
alınan tedbirler hakkında bilgilendirilir.
b) Verilen bilgilerin kolay ve
anlaşılır olması sağlanır.
(2) İş ekipmanlarının kullanım talimatı çalışanlar tarafından rahatlıkla okunabilecek bir yere asılır.
Çalışanların görüşlerinin alınması ve
katılımlarının sağlanması
MADDE 13 – (1) Yapı alanının büyüklüğü
ve riskin derecesi göz önünde bulundurularak, işyerinde yapılan çalışmalarda
çalışanlar ve temsilcilerinin arasındaki koordinasyon sağlanarak, Kanunun 18
inci maddesinde belirtilen hususlar doğrultusunda, bu Yönetmeliğin 5 inci ve 11
inci maddelerine göre, çalışanların veya çalışan temsilcilerinin görüşleri
alınıp katılımları sağlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Kullanılan makine, araç, ekipman, malzeme ve çalışma
yöntemleri
MADDE 14 – (1) İşveren, yapı işlerinin
yapıldığı işyerlerinde kullanılan makine, araç, ekipman, malzeme ve çalışma
yöntemlerinin ilgili teknik mevzuata ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden kabul
görmüş, uyumlaştırılmış ulusal veya uluslararası standartlara uygun olmasını
sağlar.
(2) İşveren, mekanik ve
elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, uygun yerlere yerleştirilmesi, hizmete
alınması, işletilmesi ve bakımında, çalışanların sağlık ve güvenliği için, bu
Yönetmelik hükümleri ile 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT) ile İş Ekipmanlarının
Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerini dikkate alır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 15 – (1) 23/12/2003 tarihli ve
25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik
Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Sağlık ve güvenlik planlarının geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce hazırlanan sağlık ve güvenlik planları 1/6/2014 tarihine
kadar bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilir.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
EK –
1
YAPI İŞLERİ LİSTESİ
1– Kazı, yarma ve
doldurma işleri
2– Hafriyat
3– İnşa
a) Bina
b) Set, baraj
c) Yol, demiryolu, havai hat ç) Tünel
d) Metro
e) Köprü
f) Çelik yapı
g) İskele, liman, dalga kıran,
gemi ğ) Kanalizasyon, lağım
h) Kuyu ı) Kanal
i) Duvar
j) Sıva, badana, boya işleri
k) Elektrik tesisatı
l) Sıhhi tesisat
m) Kalorifer tesisatı
n) Dülgerlik
o) Marangozluk
4– Prefabrike
elemanların inşası ve sökümü
5– Montaj işleri
6– Değiştirme ve
donatma
7– Tadilatlar
8– Yenileme
9– Tamir
10– Söküm
11– Yıkım
12– Restorasyon
13– Bakım, boyama
ve temizleme
14– Drenaj
15– Bu ekte belirtilen işlerde
kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma.
EK– 2
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN
ÇALIŞMALARIN LİSTESİ
1–Özellikle, yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri
alanının çevresel özelliklerinden dolayı, çalışanların toprak altında kalma,
bataklıkta batma veya yüksekten düşme gibi risklerin fazla olduğu işler.
2– Çalışanın işin yürütümü dolayısıyla maruz kaldığı özel
tehlikelere yönelik sağlık gözetimi gerektiren veya kimyasal ve biyolojik
özelliklerinden dolayı çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan
maddelerle yapılan işler.
3–24/3/2000 tarihli ve 23999 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Radyasyon
Güvenliği Yönetmeliği uyarınca, denetimli ve gözetimli alanların belirlenmesini
gerektiren iyonlaştırıcı radyasyonla çalışılan işler.
4–Yüksek gerilim
hatları yakınındaki işler.
5–Boğulma riski
bulunan işler.
6–Kuyu, yer altı
kazıları ve tünel işleri.
7–Hava beslemeli
sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler.
8–Basınçlı hava
sağlanarak keson içinde yapılan işler.
9–Patlayıcı madde
kullanımını gerektiren işler.
10–Fiziksel özelliklerine bağlı olarak yüksek ses, titreşim, basınç
farkı, toz oluşması gibi risklerin fazla olduğu işler.
11–Ağır prefabrike
elemanların montaj ve söküm işleri.
EK –
3
YAPI İŞİNE
İLİŞKİN BİLDİRİM
1–Bildirim tarihi,
2–İnşaatın açık adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel,
semt, ilçe ve il adları),
3–İşverenin ad ve adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada,
parsel, semt, ilçe ve il adları),
4–Proje tipi (*),
5–Görevlendirilmesi
halinde proje sorumlusunun adı ve adresi,
6–Proje hazırlık safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi,
7–Proje uygulama safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi,
8–İşin planlanan
başlama tarihi,
9–Planlanan çalışma
süresi (inşaatın muhtemel bitiş tarihi), 10–Yapı
alanında çalışacağı tahmin edilen azami çalışan sayısı, 11–Yapı alanında bulunması muhtemel yüklenicilerin(**) sayısı, 12–Belirlenmiş olan yükleniciler(**)
hakkında bilgi.
(*)Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır. (köprü, bina,
yol gibi)
(**)Alt
işverenler, kendi nam ve hesabına çalışanlar ile mal veya hizmet tedarik
edenler belirtilmelidir.
EK – 4
YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI
Bu ekte yer alan
yükümlülükler, yapı alanının özelliğinin, yapılan iş ile tehlikelerinin ve
çalışma şartlarının gerektirdiği durumlarda uygulanır.
A) Yapı alanındaki çalışma
yerleri için genel asgari şartlar Yüksekte çalışma
1– Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin
oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul
edilir.
2– Yüksekte yapılan
çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulur:
a)
Yüksekte yapılması zorunlu olmayan montaj ve benzeri çalışmaların
mümkün olduğunca öncelikle yerde yapılması sağlanır.
b)
Yapılacak çalışmaların önceden planlanması ve organize edilmesi, bu
planlama yapılırken yüksekten düşme ile ilgili hususlara acil durum planında
yer verildiğinden emin olunması sağlanır.
c)
Çalışanların, çalışma yerlerine güvenli bir şekilde ulaşmaları uygun
araç ve ekipmanlarla sağlanır.
ç) Çalışma yerlerinde
çalışanların güvenliği öncelikle, güvenli korkuluklar, düşmeyi önleyici
platformlar, bariyerler, kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları veya
hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile sağlanır.
d) Toplu koruma tedbirlerinin
düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı,
daha büyük tehlike doğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği
hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun bağlantı noktaları veya yaşam hatları oluşturularak tam vücut kemer
sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır.
Çalışanlara bu sistemlerle beraber yapılan işe ve standartlara uygun bağlantı
halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri
bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji
sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halat
tutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır.
e)
Yapı işleri sırasında ve yapı işleri bitirilip yapı kullanıma geçtikten
sonra yüksekte yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere oluşturulacak yatay ve
dikey yaşam hatları için gerekli olan bağlantı noktaları ve yapısal
düzenlemeler, projenin hazırlık aşamasında belirlenerek sağlık ve güvenlik
planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer alır.
f) Yüksekte güvenli çalışma
donanımlarının, düzenli olarak kontrol ve bakımlarının yapılması sağlanır.
Uygun olmayan donanımların kullanılması engellenir.
g)
Bu alanlarda çalışanlara yüksekte çalışmayla ilgili tehlike ve riskler
konusunda bilgilendirme yapılarak gerekli eğitim verilir.
ğ) Yüksekte yapılan
çalışmalar işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişinin gözetim ve
kontrolü altında gerçekleştirilir.
3– Kullanılan güvenlik ağları; malzeme özellikleri, yapılan statik
ve dinamik dayanım deneyleri ile bağlantı ve kurulum şartları bakımından TS EN
1263-1 ve TS EN 1263-2 standartlarına ve ilgili diğer ulusal standartlara, konu
ile ilgili ulusal standart bulunmaması halinde ilgili uluslararası standartlara
uygun olması sağlanır ve yapılan işe uygun tipte güvenlik ağı seçilir. Yapı
alanında kullanılan güvenlik ağının kullanma kılavuzu işyerinde bulundurulur.
Güvenlik ağları standartlara ve kullanım kılavuzuna uygun şekilde kurulur.
4– Betonarme platformların döşeme kenarlarında, asansör, merdiven,
baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren
boşluklarda, duvar ve perde duvar gibi yapı elemanları arasında süreksizlik
meydana getiren pencere ve benzeri boşluklarda çalışanların veya malzemelerin
düşmesini engelleyecek toplu
koruma tedbirleri
alınır, korkuluk sistemlerinin kullanılması halinde korkulukların bu
Yönetmeliğin Ek-4 (A) Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı maddesinde tanımlanan
özelliklere uygun olması sağlanır.
5– Herhangi bir sebeple betonarme platform kenarında güvenli
korkuluğun bir kısmının geçici olarak kaldırılmasının gerektiği durumlarda, bu
alanlarda gerekli güvenlik tedbirleri alınır ve çalışanlara uygun kişisel koruyucu
donanımlar verilir.
6– Korkuluklarda;
a) Platformdan en az bir metre
yükseklikte ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 125 kilogramlık yüke
dayanıklı ana korkuluk,
b) Platforma bitişik, en az 15
santimetre yüksekliğinde topuk levhası,
c) Topuk levhası ile ana
korkuluk arasında açıklıklar 47 santimetreden fazla olmayacak şekilde konulan
ara korkuluk,
bulunması sağlanır.
Geçitlerde güvenlik
7– Çalışma platformları ve geçitler kişileri düşmekten ve düşen
cisimlerden koruyacak şekilde yapılır, boyutlandırılır, kullanılır ve muhafaza
edilir.
Düşen cisimler
8– Yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılan el aletleri ve diğer
malzemelerin düşmelerini engelleyecek tedbirler alınır.
9– Çalışanlar,
düşen cisimlere karşı öncelikle toplu olarak korunur.
10– Yapı alanında, cisimlerin düşerek tehlike oluşturabileceği
bölgelere girişler önlenir veya gerektiğinde kapalı geçitler yapılır.
11– Yapı alanında, çalışanlara uygun baş koruyucu donanımlar
verilerek kullanımı sağlanır.
12– Yapı alanında, malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun
doğrudan yere atılmaması, dengeli ve güvenli bir şekilde indirilerek uygun bir
yere istif edilmesi sağlanır. Atık malzemelerin uzaklaştırılması için moloz
kaydırakları gibi güvenli çalışma yöntemleri tercih edilir.
Enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma
13– Enerji dağıtım tesisleri, yangın veya patlama riski
oluşturmayacak şekilde tasarlanarak kurulur ve işletilir. Kişilerin, doğrudan
veya dolaylı teması sonucu elektrik çarpması riskine karşı korunması sağlanır.
14– Elektrikle ilgili bütün ekipman ve bağlantıların kurulması,
sökülmesi, tamirat ve tadilat işleri sadece ilgili mevzuatın öngördüğü yetkili
elektrikçiler tarafından yapılır.
15– Elektrikli tesisatın bütün parçalarının, güç gereksinimleri
için yeterli kapasite ve kalitede ve yapı işlerindeki çalışma koşullarına
dayanıklı olması sağlanır.
16– Yapı alanı içerisindeki ana pano ve tali elektrik panolarında
uygun kaçak akım rölesi kullanılır.
17– Yapı alanında veya çalışanların erişebileceği yerlerde bulunan
elektrik panoları, tevzi tabloları ile kontrol tertibatı ve benzeri tesisat,
kilitli dolap veya hücre içine konulur. Bakım, onarım ve yenileme nedeniyle
gerilim altındaki tesisatın tecritlerinin çıkarılması gerektiğinde uyarı ve
koruma amacıyla gerekli tedbirler alınır.
18– Yapı alanında elektrik bağlantıları için uygun bağlantı
elemanları kullanılır, açık uçlu kablolarla bağlantı yapılmaz.
19– Yapı alanında kullanılan sabit ve seyyar iletkenler ile
teçhizatların dış etkenlerden korunması sağlanır, eskimiş veya yıpranmış
olanlar kullanılmaz.
20– Ekipman ve koruyucu cihazların tasarımı, yapımı ve seçiminde,
dağıtılan enerjinin tipi ve gücü, dış şartlar ile çalışma alanının çeşitli
bölümlerine girmeye yetkili kişilerin eğitim ve deneyimleri göz önünde
bulundurulur.
21– Elektrik
teçhizatı, iletim hatları ve elektrikli aletlerin üzerlerinde voltajları
belirtilir.
22– Elektrikle
çalışan iş ekipmanlarının gövde güvenlik topraklaması yapılır.
23– Her türlü elektrik kullanımı ve elektrik tesisatının
işletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanında ilgili diğer
mevzuat hükümleri de uygulanır.
Düzen, temizlik, istif ve depolama
24– Yapı alanının düzenli ve temiz tutulması sağlanır. Sivri uçları
veya keskin kenarları bulunan malzeme ve atıklar düzenli periyotlarla çalışma
alanlarından uzaklaştırılır. Yapı alanından uzaklaştırılması mümkün olmayan
sivri veya keskin kenarları bulunan malzemelerin saplanma riskine karşı gerekli
koruyucu malzemeler ile korunması/kaplanması sağlanır.
25– Buz, kar, yağmur, kullanılan malzemeler ve diğer etkenlerle
kaygan hale gelen çalışma yerleri ve geçitler temizlenerek kaymayı önleyici
tedbirler alınır.
26–Yapı alanında malzemelerin, yıkılma ve devrilmeleri önlenir,
kazaya sebep olmayacak şekilde istif edilmeleri sağlanır.
27– Yapı alanında, yanıcı veya patlayıcı maddelerin depolandığı
depo alanlarında ve patlayıcı ortam oluşan çalışma alanlarında bakım, onarım
işleri dahil her türlü çalışmalarda 30/4/2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden
Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri ve iş ekipmanları ve koruyucu
sistemlerin kullanımında 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve
Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun çalışılır.
Sağlamlık ve dayanıklılık
28– Beklenmeyen herhangi bir hareketi nedeniyle çalışanların sağlık
ve güvenliğini etkileyebilecek her türlü malzeme, ekipman ile bunların
parçaları güvenli ve uygun bir şekilde sabitlenir.
29– İşin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak uygun ekipman
ve çalışma şartları sağlanmadıkça, yeterli dayanıklılıkta olmayan yüzeylerde
çalışılmasına ve bu yerlere girilmesine izin verilmez.
30– Kurulmakta, sökülmekte, bakımda, tamirde ya da yıkılmakta olan
yapılarda çalışanları yapının dayanıksızlığından ve kırılganlığından
kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.
Acil çıkış yolları ve kapıları
31– Acil çıkış yolları ve kapıları ile
ilgili aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Acil çıkış yolları ve
kapıları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılır ve çıkışı önleyecek
hiçbir engel bulunmaz.
b) Acil çıkış yolları ve
kapıları herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve
güvenli bir şekilde terk etmelerine imkan sağlar.
c) Acil çıkış yollarının ve
kapılarının sayısı ile yerleşimi ve boyutlarının, yapı alanının ve çalışan
barakalarının kullanım şekline ve boyutlarına, içinde bulunan ekipmana,
bulunabilecek azami çalışan sayısına ve 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması
sağlanır.
ç) Acil çıkış yolları ve
kapıları, 11/09/2013 tarihli ve 28762 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık
ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine göre işaretlenir. İşaretlerin uygun
yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.
d) Acil çıkış yolları ve
kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel
bulunmaz.
e) Aydınlatılması gereken acil
çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı
sağlayacak sistem bulundurulur.
Yangın algılama ve yangınla mücadele
32– Yapı alanının özelliklerine, çalışan barakalarının ve diğer
tesislerin boyutlarına ve kullanım şekline, alandaki ekipmana, alanda bulunan
maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine, bulunabilecek azami kişi
sayısına bağlı olarak uygun nitelikte ve yeterli sayıda yangınla mücadele araç
ve gereci ile gerekli yerlerde yangın dedektörleri ve alarm sistemleri
bulundurulur.
33– Yangınla mücadele araç ve gereçleri, yangın dedektörleri ve
alarm sistemlerinin düzenli bakımlarının ve mevzuata uygun sürelerde periyodik
kontrollerinin yapılması sağlanır.
34– Otomatik olmayan yangın söndürme ekipmanı görünür ve kolayca
erişilebilir yerlere konulur ve önlerinde engel bulundurulmaz. Yangın söndürme
ekipmanları kolay kullanılabilir nitelikte olup, Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Yönetmeliğine göre işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı
olması sağlanır.
Havalandırma
35– Çalışanların harcadıkları fiziksel güç ve çalışma şekli dikkate
alınarak yeterli temiz hava sağlanır. Cebri havalandırma sistemi
kullanıldığında, sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır ve bu
sistem çalışanların sağlığına zarar verebilecek hava akımlarına neden olmayacak
şekilde tesis edilir. Çalışanların sağlığı yönünden gerekli hallerde
havalandırma sistemindeki herhangi bir arızayı bildiren sistem bulundurulur.
Özel riskler
36– Çalışanların zararlı düzeyde titreşim, gürültü, gaz, buhar veya
toz gibi zararlı dış etkenlere maruz kalmaları
önlenir.
37– Zehirli veya zararlı madde bulunması muhtemel veya oksijen
düzeyi yetersiz veya parlayıcı olabilecek bir ortama girmek zorunda kalan
çalışanların, herhangi bir tehlikeye maruz kalmalarını önlemek üzere kapalı
ortam havası kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır.
38– Çalışanlar, sınırlı hava hacmine sahip yüksek riskli ortamlarda
çalıştırılmazlar. Zorunlu hallerde, her türlü tedbir alındıktan sonra
çalıştırılabilirler. Bu durumlarda çalışanlar dışarıdan sürekli izlenir ve
gerektiğinde derhal yardım yapılması için bütün tedbirler alınır.
Sıcaklık
39– Ortam sıcaklığının, çalışma süresince, çalışanların yaptıkları
işe ve harcadıkları fiziksel güce uygun düzeyde olması sağlanır. Yapılan işin
niteliği sebebiyle ortam sıcaklığının değiştirilemeyeceği hallerde çalışanları
fazla sıcak veya soğuktan koruyacak tedbirler alınır.
Çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların
aydınlatılması
40– Yapı alanındaki çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların
aydınlatılmasında aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Yapı işlerinin gündüz yapılması
esastır, çalışma yerleri, barakalar ve yollar mümkün olduğu ölçüde doğal olarak
aydınlatılır. Gece çalışılmasının gerekli veya zorunlu olduğu çalışmalarda veya
gün ışığının yetersiz olduğu durumlarda uygun ve yeterli suni aydınlatma
sağlanır, gerekli hallerde darbeye karşı korumalı taşınabilir aydınlatma
araçları kullanılır. Suni ışığın rengi, sinyallerin ve işaretlerin
algılanmasını engellemeyecek şekilde seçilir.
b) Çalışma yerleri, barakalar
ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza riski
oluşturmayacak özellikte olur ve uygun şekilde
yerleştirilir.
c) Çalışma yerleri, barakalar
ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar
için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak
yedek aydınlatma sistemi bulundurulur.
Kapılar ve geçitler
41– Kapı ve geçitlerde aşağıda
belirtilen hususlara uyulur:
a) Raylı kapılarda, raydan
çıkmayı ve devrilmeyi önleyecek güvenlik tertibatı bulundurulur.
b) Yukarı doğru açılan
kapılarda, aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik tertibatı bulundurulur.
c) Kaçış yollarında bulunan
kapılar ve geçitler uygun şekilde işaretlenir. Bu kapıların yardım almaksızın
her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olması sağlanır.
ç)Araçların geçtiği kapı ve
geçitler yayaların geçişi için güvenli değilse, bu mahallerde yayalar için ayrı
geçiş kapısı bulundurulur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve önlerinde hiçbir
engel bulundurulmaz.
d) Mekanik kapılar ve geçitler,
çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak şekilde yapılır. Bu kapılarda, kolay
fark edilebilir ve ulaşılabilir, acil durdurma sistemleri bulundurulması ve
herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılmıyorsa, el ile de açılabilir
özellikte olması sağlanır.
Trafik yolları ve tehlikeli alanlar
42– Merdivenler, sabitlenmiş geçici merdivenler, yükleme yerleri ve
rampalar da dahil olmak üzere trafik yolları; kolay ve güvenli geçişi
sağlayacak, bu yerlerin yakınında çalışanlar için tehlike oluşturmayacak
şekilde tasarlanarak yapılır.
43– Yayaların kullandığı ve yükleme boşaltma için kullanılanlar da
dahil, araçlarla malzeme taşımada kullanılan yolların, potansiyel kullanıcı
sayısına ve işyerinde yapılan işin özelliğine uygun boyutlarda olması sağlanır.
Trafik yolları üzerinde taşıma işi yapılması durumunda, bu yolu kullanan diğer
kişiler için yol kenarında yeterli güvenlik mesafesi bırakılır veya uygun
koruyucu tedbirler alınır. Yollar görülebilir şekilde işaretlenir, düzenli
olarak kontrolü yapılarak her zaman bakımlı olması sağlanır.
44– Araç trafiği olan yollar ile kapılar, geçitler, yaya geçiş
yolları, koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulundurulur.
45– Yapı alanlarındaki girilmesi yasak bölgelere yetkisiz kişilerin
girişi uygun araç ve gereç kullanılarak engellenir. Tehlikeli bölgeler açıkça
işaretlenir, buralara görünür şekilde uyarı levhaları konulur. Bu bölgelere
girme izni verilen çalışanları korumak için gerekli tedbirler alınır.
46– Trafik yolları güzergahında bulunan havai hatlar ve benzeri
engeller ile alakalı gerekli işaretlemeler ve önlemler alınır.
Yükleme yerleri ve rampaları
47– Yükleme yerleri ve rampaların; taşınacak yükün boyutlarına
uygun olarak tasarlanması, çalışanların düşmesini önleyecek şekilde güvenli
olması ve en az bir çıkış yerine sahip olması sağlanır.
Çalışma yerinde hareket serbestliği
48– Çalışılan yerlerin, gerekli her türlü ekipman ve araçlar
dikkate alınarak, çalışanların işlerini yaparken rahatça hareket edebilecekleri
genişlikte olması sağlanır.
İlk yardım
49– İşyerinde, 18/6/2013 tarihli ve
28681 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında
Yönetmeliğe uygun sayıda, ilkyardım yapabilen eğitilmiş çalışanların her an
hazır bulundurulması sağlanır. İşyerinde kaza geçiren veya aniden rahatsızlanan
çalışanların, tıbbi müdahale yapılan yerlere en kısa zamanda ulaşmalarını
sağlayacak gerekli tedbirler alınır.
50– Yapı alanının büyüklüğü, yapılan
işin niteliği ve kaza riskine göre, gerektiğinde işyerinde bir ya da daha fazla
ilk yardım ve acil müdahale odası bulunması 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri
Yönetmeliğinin 10 ve 11 inci madde hükümlerine göre sağlanır.
51– İlkyardım odaları yeterli ilk
yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve sedyeler kullanıma hazır halde
bulundurulur. Bu yerler, Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun
şekilde işaretlenir.
52– Çalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım
ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik
İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve
telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur.
Soyunma yeri ve elbise dolabı
53– İş elbisesi giymek zorunda olan çalışanların, etik olarak veya
sağlık nedenleriyle, uygun olmayan bir yerde soyunmalarına izin verilmez. Bu
durumda çalışanlar için uygun soyunma yerleri sağlanır. Soyunma yeri gerekmeyen
işyerlerinde çalışanların elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer tahsis
edilir.
54- Soyunma
yerlerinin aşağıda belirtilen hususlara sahip olması sağlanır;
a) Kolay ulaşılabilir yerde olması,
b) Yeterli kapasitede olması,
c) Yeterli sayıda oturma
yerleri bulunması,
ç) Kadınlar ve erkekler için ayrı soyunma yerleri olması,
d) Her çalışan için çalışma
saatleri içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar bulunması,
e) Nemli, tozlu, kirli,
tehlikeli maddeler ile çalışılan yerlerde ve benzeri işlerde iş elbiseleri ile
harici elbiselerin ayrı yerlerde muhafaza edilmesi için, her çalışan için
yeterli nitelikte iki bölmeli dolap veya iki ayrı elbise dolabı bulunması.
Duşlar ve lavabolar
55– Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi
halinde, çalışanların yıkanmalarının, temizlenmelerinin gerektiği her durumda,
kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere sıcak ve soğuk su imkânı
bulunan uygun yıkanma yerleri ve duşlar tesis edilir. Duşlar, çalışanların
rahatça yıkanabilecekleri genişlikte, dışarıdan içerisi görünmeyecek, uygun
havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen şartları sağlanacak şekilde
yapılır.
56– Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin ve soyunma
odalarının yakınında, gerektiğinde sıcak suyu da olan, lavabolar bulunur.
Lavabolar erkek ve kadın çalışanlar için ayrı ayrı yapılır.
57– Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların kullanımına hazır
halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. Duş
veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş ve
lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay geçiş yolları sağlanır.
Tuvaletler ve lavabolar
58– Çalışma, dinlenme, yıkanma ve soyunma yerlerine yakın yerlerde,
kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere, yeterli sayıda tuvalet ve
lavabolar tesis edilir. Tuvalet ve lavabolarda, uygun havalandırma, aydınlatma,
termal konfor ve hijyen şartları
sağlanır ve gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur.
Dinlenme ve barınma yerleri
59– Özellikle, çalışan sayısının fazla olması, işin niteliği veya
çalışma yerinin uzak olması ve benzeri nedenlerin sağlık ve güvenlik yönünden
gerektirmesi halinde, çalışanlara, kolay ulaşılabilen dinlenme veya barınma
yerleri sağlanır. Bu tür imkânlar yoksa iş aralarında çalışanların
dinlenebileceği uygun yerler sağlanır.
60– Dinlenme ve barınma yerleri, sağlık şartları ve dış etkilerden
korunma bakımından yeterli nitelikte, mahfuz bir yere, zemini düzeltilerek
kurulur ve drenaj için gerekli tedbirler alınır.
61– Dinlenme, barınma ve sosyal amaçlı kullanılan tesisler, yanıcı
olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir. Barınma amacıyla çadır ve
branda kullanılmaz. Meskûn mahal dışında, yol, demiryolu, köprü inşaatı gibi
açık havada yapılan çalışmalarda, barınma ve benzeri ihtiyaçları gidermek
amacıyla, sadece yanmaz malzemelerden yapılmış çadırlar kullanılabilir.
62– Barınma yerlerinde kullanılan ısıtma, soğutma ve havalandırma
sistemleri, elektrik tesisatları ile aydınlatmalar için gerekli güvenlik
tedbirleri alınarak yeterli ve uygun araçlar sağlanır, yangına neden olmayacak
şekilde tesis edilip, kullanıma alınır. Isıtma sistemlerinde yangın riski
oluşturacak mangal, maltız ve benzeri açık ateş kullanılmaz.
63– Barınma yerlerinde, çalışanların kullanmaları için yeterli
sayıda karyola, ranza, yatak, battaniye ve benzerleri işveren tarafından
sağlanır. Yatak, battaniye ve benzerleri temiz bir halde bulundurulur,
gerektiğinde dezenfekte edilir.
64– Dinlenme ve barınma yerlerinin yeterli genişlikte olması
sağlanır ve bu yerlerde çalışanlar için yeterli sayıda masa ve arkalıklı
sandalye buldurulur. Dinlenme ve barınma yerlerinde sigara içmeyenlerin sigara
dumanından korunmaları için gerekli tedbirler alınır.
65– Sabit barınma tesislerinde; bir dinlenme odası, bir boş vakit
değerlendirme odası, yeterli duş, tuvalet, lavabo ve temizlik malzemesi
bulundurulur. Çalışan sayısı göz önünde bulundurularak bu yerlerde yatak,
dolap, masa ve arkalıklı sandalyeler bulundurulur ve bunlar, kadın ve erkek
çalışanların varlığı dikkate alınarak yerleştirilir.
Gebe ve emziren kadınlar
66– Gebe ve emziren kadınların yatıp uzanarak dinlenebilecekleri
uygun koşullar sağlanır.
Engelli çalışanlar
67– Engelli çalışanların çalıştığı işyerlerinde, engel durumları
dikkate alınarak gerekli olan her türlü düzenlemeler yapılır. Bu düzenlemeler
engelli çalışanların özellikle çalışma
yerleri ile kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar
ve tuvaletlerde yapılır.
Çeşitli hükümler
68– Yapı alanının çevresi ve çalışma alanının etrafı kolayca
görülebilecek, fark edilebilecek ve yetkisiz kişilerin girişine engel olacak
şekilde çevrilerek işaretlenir.
69– Çalışılan yerlerde ve barakalarda, çalışanlar için yeterli
miktarda içme suyu ve mümkünse başka bir alkolsüz içecek bulundurulur.
70– Çalışanlara uygun koşullarda, yemeklerini yiyebilecekleri ve
gerektiğinde yemeklerini hazırlayabilecekleri imkânlar sağlanır.
B) Yapı
Alanlarındaki Özel Asgari Şartlar BÖLÜM – I
Kapalı
Mekanlardaki Çalışma Yerleri Sağlamlık ve dayanıklılık
1– Tesislerin ve müştemilatının kullanım amacına uygun sağlamlık ve
dayanıklılıkta olması sağlanır.
Acil çıkış kapıları
2– Acil çıkış kapılarında aşağıda
belirtilen hususlara uyulur:
a)
Acil çıkış kapıları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılır ve
çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.
b)
Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca
açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya
döner kapılar kullanılmaz.
c) Acil çıkış kapıları kilitli
veya bağlı bulundurulmaz.
ç) Acil çıkış
kapıları Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.
Havalandırma
3– Cebri havalandırma sistemi veya klima tesisatının, çalışanları
rahatsız edecek hava akımlarına neden olmayacak şekilde yapılması sağlanır.
Havayı kirleterek çalışanların sağlığı yönünden ani tehlike oluşturabilecek
herhangi bir artık veya kirlilik derhal ortamdan uzaklaştırılır.
Sıcaklık
4– Çalışma odaları, dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duş, tuvalet
ve lavabolar, kantinler ve ilk yardım odaları gibi yerlerdeki sıcaklığın,
işyerinin özel kullanım amaçlarına uygun olması sağlanır. İşyerinin
pencereleri, çatı aydınlatmaları ile camlı kısımları, yapılan işin özelliğine
ve odaların kullanım şekline göre, güneş ışığının aşırı etkisini engelleyecek
şekilde yapılır.
Doğal ve suni aydınlatma
5– İşyerleri, mümkün olduğunca doğal olarak aydınlatılır. Doğal
aydınlatmanın yeterli olmadığı durumlarda çalışanların sağlık ve güvenliğinin
korunması amacına uygun şekilde yeterli suni aydınlatma yapılır.
Çalışma yerlerinin taban, duvar ve tavanları
6– Çalışma yerlerinin tabanlarının
sabit, sağlam, kaymaz bir şekilde olması ve bu yerlerde tehlikeli olabilecek
engellerin, çukurların veya eğimlerin bulunmaması sağlanır. 7– Çalışma yerlerinin taban, duvar ve
tavan yüzeylerinin hijyen şartlarına uygun olarak, kolay temizlenebilir
malzemeden veya gerektiğinde yenilenebilir özellikte olması
sağlanır.
8– Çalışma yerlerinde ve trafik yollarının yakınında bulunan saydam
veya yarı saydam duvarlar ile özellikle bütün camlı bölmeler; güvenli
malzemeden yapılıp, açık bir şekilde işaretlenir, çarpma ve kırılmaya karşı
uygun şekilde korunur.
Pencereler ve çatı pencereleri
9– Pencerelerin, çatı pencerelerinin ve havalandırma sistemlerinin,
çalışanlar tarafından kolay ve güvenli bir şekilde açılmasının, kapatılmasının,
ayarlanmasının ve güvenlik altına alınmasının mümkün olması ve açık durumdayken
çalışanlar için herhangi bir tehlike oluşturmayacak nitelikte olması sağlanır.
Pencereler ve çatı pencereleri, bunların temizliğini yapan çalışanlar ve
civarda bulunan kişiler için risk oluşturmayacak şekilde tasarlanır veya
gerekli ekipmanla donatılır.
Kapılar
10– Kapı ve girişlerde aşağıda
belirtilen hususlara uyulur:
a) Kapıların ve girişlerin
yerlerinin, sayılarının, boyutlarının ve yapıldıkları malzemelerin,
kullanıldıkları odalara, alanlara, kullanım amaçlarına ve çalışanların rahatça
girip çıkmalarına uygun olması sağlanır.
b) Her iki yöne açılabilen
kapılar saydam malzemeden yapılır veya kapıların karşı tarafının görülmesini
sağlayan saydam kısımları bulunur. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür
şekilde işaretlenir.
c) Saydam veya yarı saydam
kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden
yapılır ve çarpma sonucu çalışanların yaralanmalarına neden olabilecek yüzeyler
kırılmalara karşı korunur.
Araç yolları
11– Kapalı çalışma mekanlarının kullanımı ve içinde bulunan ekipman
göz önüne alınarak çalışanların korunması amacıyla araçların geçiş yolları
açıkça işaretlenir.
Yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar için özel
önlemler
12– Yürüyen merdivenler ve yürüyen
bantlarda aşağıda belirtilen hususlara uyulur:
a) Güvenli şekilde çalışır
durumda olması sağlanır.
b) Gerekli güvenlik araçları
ile teçhiz edilir.
c) Kolayca görülebilecek ve
ulaşılabilecek acil durdurma sistemleri bulunur.
Oda boyutları ve hava hacmi
13– Çalışma yerlerinin taban alanı ve yüksekliği ile hava hacminin
çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturmayacak özellikte ve rahat
çalışmalarını sağlayacak yeterli boyutlarda olması sağlanır.
BÖLÜM – II
Açık
Mekanlardaki Çalışma Yerleri Sağlamlık ve dayanıklılık
14– Alçak veya yüksek seviyede olan hareketli veya sabit çalışma
yerlerinin, çalışan sayısı, üzerlerinde bulunabilecek azami ağırlık ve bu
ağırlığın dağılımı ile maruz kalabileceği dış etkiler göz önünde bulundurularak
yeterli sağlamlık ve dayanıklılıkta olması sağlanır. Bu çalışma yerlerinin
tamamının veya bir kısmının, zamansız veya kendiliğinden hareketini önlemek
için uygun ve güvenilir sabitleme metotları kullanılır. Çalışma yerlerinin
sağlamlık ve dayanıklılığı özellikle de çalışma yerinin yükseklik veya
derinliğinde değişiklik olduğunda kontrol edilir.
Enerji dağıtım tesisleri
15– Enerji dağıtım tesislerinde
aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Yapı işlerine başlamadan
önce alanda mevcut olan tesisat belirlenir, kontrol edilir ve açıkça işaretlenir.
b) Yapı alanının yakınından
enerji nakil hatları geçmesi durumunda, yeterli güvenlik mesafesi bırakılıp
gerekli güvenlik tedbirleri alınarak çalışılır. Güvenlik mesafesi belirlenirken
nakil hattı tellerinin rüzgârda salınımı da hesaba katılır. Enerji nakil
hatlarına yeterli güvenlik mesafesi bırakılamıyorsa enerji nakil hattının
güzergâhı değiştirilerek yapı alanından uzaklaştırılması için veya hattın
akımının kesilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlardan onay ve izinler alınır.
c) Elektrik nakil hatlarının
bulunduğu alanlarda yapılan çalışmalarda, bariyerler veya ikaz levhalarıyla
araçların ve tesislerin elektrik hattından uzak tutulması sağlanır. Ayrıca
araçların hat altından geçmesinin zorunlu olduğu durumlarda uygun tedbirler
alınır ve gerekli ikazlar yapılır.
ç) Yapı alanındaki enerji dağıtım
tesislerinin, özellikle de dış etkilere maruz kalan tesislerin, kontrol ve
bakımlarının düzenli olarak yapılması sağlanır.
Hava koşulları
16– Çalışanların sağlık ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek
hava koşullarından korunması sağlanır, kuvvetli rüzgâr alan işyerlerinde
gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan çalışma yapılmaz.
İskeleler
17– Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri ve iskele
şeklinde kullanılan geçici iş ekipmanlarının, TS EN 12810-1,TS EN 12810-2,TS EN
12811-1,TS EN 12811- 2 ve TS EN 12811-3 standartlarına ve ilgili diğer ulusal
standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmaması halinde ilgili
uluslararası standartlara uygun olması sağlanır.
18– Asma iskeleler, cephe platformları, güç kaynağıyla veya elle
çalışabilen, sabit veya hareketli, daimi veya geçici asılı erişim donanımları
ve bu donanımı oluşturan parçaların ilgili ulusal standartlara, konu ile ilgili
ulusal standart bulunmaması halinde ilgili uluslararası standartlara uygun
olması sağlanır.
19– Seçilen iskelenin kurulum ve kullanım şekline göre sağlamlık ve
dayanıklılık hesapları üreticiden temin edilir, mevcut değilse yapılır veya
yaptırılır. Bu hesaplar yapılmadan veya yapılan hesaplar sonucunda iskelenin
güvenli olmadığının tespit
edilmesi halinde iskeleler kullanılamaz.
İskelelerde genel tedbirler
20– İskelelerin aşağıdaki hususlara uygun
olması sağlanır;
a) Kendiliğinden hareket
etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecek şekilde tasarlanmış, imal
edilmiş ve kurulmuş olması,
b) İskele sistemlerinin güvenli
bir şekilde desteklenmesi, yatay ve düşey kuvvetlere karşı uygun şekilde sabitlenmesi,
c) Doğru şekilde ve bakımlı bulundurulması,
ç) Korozyona karşı uygun malzeme kullanılması,
d) İskele sisteminde çatlak,
kırık, yıpranmış ve korozyona uğramış özellikteki iskele ve bağlantı
elemanlarının kullanılmaması,
e) İskelelerde görülen
kusurların derhal giderilerek zayıf kısımların
güçlendirilmesi.
21– İskele platformları hareket etmeyecek şekilde iskele sistemine
sabitlenir. Platform elemanları ile iskele dikey elemanları arasında ve
platform döşemesinde çalışanların düşmesine sebep olabilecek boşluk bulunmaması
sağlanır.
22– İskelelerdeki korkuluk sistemlerinin bu Yönetmeliğin Ek–4 (A)
Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı maddesinde tanımlanan özelliklere uygun
olması sağlanır.
23– İskelelerdeki bütün bağlantı yerleri ile bağlantı elemanlarının
yeterli sağlamlıkta olması sağlanır ve bu bağlantıların kendiliğinden
ayrılmaması için gerekli tedbirler alınır.
24– İskele sistemlerinin kurulması, kullanılması ve sökümünde İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde
belirtilen hükümlere uyulur.
25– İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından
görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutularak, iskeleler ile
ilgili özel tedbirlerde belirtilen hususları içeren kontrol raporu hazırlanır,
rapor sonucunda sadece güvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır;
a) Kullanılmaya başlamadan önce,
b) Haftada en az bir kez,
c) Üzerinde değişiklik
yapıldığında, ç) Belli bir süre kullanılmadığında,
d) Sismik sarsıntı, kuvvetli
rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını
etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında.
26– İskelelerin taşıyabilecekleri azami ağırlıklar, levhalar
üzerine yazılarak iskelelerin uygun ve görülebilir yerlerine asılır. Belirtilen
bu ağırlıkları aşan yükler iskelelere yüklenmez.
27– İskelelerin üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek
malzemeler bırakılmaz.
28– İskelelerde geçiş amacıyla en az 60 santimetre genişliğinde ve
kenarlarında bu Yönetmeliğin Ek–4 (A) Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı
maddesinde tanımlanan özelliklere uygun korkuluk sistemleri bulunan geçitler
kullanılır.
29– Vinç veya benzeri makinelerin kullanılması sırasında, yüklenen
malzemenin iskeleye takılmaması için gerekli tedbirler alınır.
Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri ve seyyar iskelelerde
özel tedbirler:
30– Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinin
kurulumunda, taşıyıcı sisteme ait düşey ve yatay elemanların eksiksiz olarak
kullanılması ve sistemin yeteri kadar çapraz elemanlarla takviye edilmesi
sağlanır.
31– Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinde taşıyıcı
sisteme ait dairesel kesitli düşey ve yatay elemanların anma dış çapının en az
48,3 milimetre olması, anma et kalınlıklarının ise malzeme cinsine ve en küçük
akma dayanımına uygun olması sağlanır.
32– Cephe iskeleleri binaya mümkün olduğunca yakın kurulur, bunun
mümkün olmadığı durumlarda çalışanların bina ile iskele arasından düşmelerini
önleyici tedbirler alınır.
33– Cephe iskelelerinin ayaklarında sabit veya düşeyliği
ayarlanabilir taban plakaları ve yumuşak zeminlerde yükü dağıtmak için taban
plakaları altlarında uygun malzemeden yapılmış altlıklar kullanılır. Sağlam
olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçaları olarak kullanılmaz, iskelenin
sağlam ve dengeli olması sağlanır.
34– İskelelerde çalışılan platformlara güvenli ulaşımın sağlanması
için merdiven sistemleri veya benzeri güvenli ulaşım sistemleri kullanılır.
35– Madeni cephe
iskeleleri statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanır.
36– Seyyar iskeleler, üzerinde çalışan bulunduğu durumlarda hareket
ettirilmez. İskelenin dik ve platformun düz olması sağlanır. İskele ayaklarında
iskelenin kendiliğinden hareket etmesini engelleyecek fren kolu gibi uygun
tertibatlar bulunur.
Asma iskele, cephe platformu ve asılı erişim donanımları şeklindeki
iskele sistemlerinde özel tedbirler:
37– İskele taşıyıcı sistemi için kullanılacak halatlar, hareketi
sağlayan mekanik tesisat ve motor tertibatı, fren sistemleri, çalışma platformu
ve diğer güvenlik teçhizatları her gün işe başlamadan önce kontrol edilir.
38– İskelelerin hareketlerini sağlayan makine, teçhizat ve
vinçlerin, kullanılmaya başlanmadan önce, montajını gerçekleştiren yetkili
teknik elemanlarca kullanıma elverişli olduklarına dair belgeler hazırlanarak,
bu belgeler işyerinde bulundurulur.
39– İskelelerin, çalışma sırasında sağa sola veya ileri geri
hareket etmeden asılı kalması sağlanır.
40– İskelelerin taşıyabileceği azami yük miktarı belirtilerek, bu
miktardan fazla yükleme yapılmaz. Asma iskelelerde merdiven kullanılmaz.
41– İskeleler, çalışma konumunda devreye sokulabilecek durdurma
fren sistemleriyle donatılır. Ayrıca iskelelerde düşmeyi önleyici teçhizat ve
ikincil fren sistemleri bulunur. Halatlı kaldırma tertibatlarında çalışma
konumunda güç kaynağının kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye giren ayrı
bir tutma freni bulunur. İskelelerde düşmeyi önleyici teçhizat, tutma frenleri
ve ikincil fren sistemi gibi güvenlik tedbirlerinin çalışma esnasında sistemi
durdurma amaçlı kullanılmaması için gerekli tedbirler alınır.
42– Güç tahrikli halatlı asma iskele sistemlerinde, aşırı yük
algılama sistemleri, otomatik hız algılayıcı sistemler, en düşük ve en yüksek
çalışma seviyelerinde devreye girecek halat sonu sınır anahtarları, yapıdan
kaynaklanan tehlikeli durum varsa çarpışmayı önleyici düzenekler, iskele
platformunun yatay düzlemde kalmasını sağlayan eğim algılayıcılar gibi güvenlik
sistemleri bulunur.
43– İskele sistemlerinde çalışan sayısı kadar dikey yaşam hattı
oluşturulur. Çalışanlara bağlantı aparatları ve halat tutucularıyla beraber tam
vücut kemer sistemleri verilerek kullanımı sağlanır. Dikey yaşam hatlarının üst
uçları uygun bir yere sağlam ve güvenli bir şekilde sabitlenir.
44– Halatlı sistemlerde halatların sarıldığı ve geçtiği mekanik
teçhizatlardan kurtulmalarını, hareket sırasında çekme sisteminde halatların
kaymasını önleyen tedbirler alınır.
45– İskelelerin, iniş ve çıkış yollarında herhangi bir engel
bulunmaması için gerekli tedbirler alınır.
46– İskele platformunu taşıyan, tutan sistem ve bu sistemin bağlantı
ve sabitleme noktalarının en olumsuz yükleme koşullarında oluşan statik ve
dinamik kuvvetleri karşılayacak nitelikte olması sağlanır.
El merdivenleri:
47– Yapılan işe ve bulunması halinde ulusal standartlara uygun,
basamakları kaymaz malzemeden yapılmış veya kaymaz malzeme ile kaplanmış,
yeterli sağlamlıkta el merdivenleri kullanılır. Basamakları, kolları veya
bağlantı yerleri kırılmış, çatlamış, yıpranmış, hasar görmüş ekipmanlar
kullanılmaz. El merdivenleri düzenli olarak kontrol edilerek kusurlu
merdivenlerin kullanılmaması sağlanır.
48– El merdivenlerinin kullanılmasında İş Ekipmanlarının
Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen hükümlere
uyulur.
Tesis, makine, ekipman
49– Mekanik el aletleri, kaldırma araçları, kazı ve malzeme taşıma
işlerinde kullanılan makine ve araçlar da dahil olmak üzere herhangi bir güçle
çalışan tesis, makine ve ekipmanlarda aşağıda belirtilen hususlara uyulur;
a) Mümkün olduğu kadar ergonomi
prensipleri dikkate alınarak uygun şekilde ve yeterli sağlamlıkta tasarlanmış
ve imal edilmiş olması,
b) Her zaman iyi çalışabilir
durumda olması,
c) Doğru şekilde kurulması,
ç) Sadece tasarlandıkları
işler için, uygun eğitim almış kişilerce doğru şekilde kullanılması.
50– Tüm iş ekipmanlarının periyodik olarak kontrol, test ve
deneyleri, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliğinde belirtilen hükümlere uygun yapılır.
51– Her türlü iş ekipmanı için üzerinde
kurulu olduğu veya hareket halinde olduğu zeminin sağlamlığı kontrol edilir.
Zeminin sağlamlığından emin olunmadan ve gerekli hallerde dengeleme ve
sabitleme yapılmadan çalışılmaya başlanmaz. Hendek kenarları ve dik eğimli
yerlerde zemin kaymasını ve makinenin kaymasını önleyici tedbirler alınır. 52– İş ekipmanlarında, operatörün görüş
alanının kısıtlı olduğu durumlarda,
operatöre
rehberlik edecek, konuyla ilgili eğitim almış bir işaretçi görevlendirilir.
53– Kazı ve malzeme taşıma işlerinde kullanılan makine ve araçların
manevra ve park yerleri ile hareket alanları belirlenir.
54– Kazı ve malzeme taşıma işlerinde kullanılan makine ve araçların
bütün manevraları bir gözetici tarafından yönetilir ve bu araçların geri
manevraları esnasında sesli ve ışıklı uyarıların çalışır durumda olması
sağlanır.
55– Kazı ve malzeme taşıma işlerinde kullanılan makine ve araçların
kazı çukuruna veya suya düşmemesi için gerekli koruyucu tedbirler alınır.
56– Kazı ve malzeme taşıma işlerinde kullanılan makine ve araçlarda
sürücünün bulunduğu kısım, aracın devrilmesi durumunda sürücünün ezilmemesi ve
düşen cisimlerden korunması için uygun şekilde yapılır.
57– Tüm araçlar, taşıtlar ve iş makinelerinde operatör kabinlerinde
sadece operatörün bulunmasına izin verilir. Ancak kamyon ve benzeri araçların
sürücü mahallinde yardımcı sürücü (muavin) bulunmasına müsaade edilebilir.
58– Kaldırma araçlarında kaldırılacak yükün çeşidi, boyutu, şekli
ve diğer fiziksel özelliklerine uygun kaldırma aparatları kullanılarak uygun
çalışma yöntemi tercih edilir.
59– Yük kaldırmada kullanılan ekipmanlar ile ilgili İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde
belirtilen hükümlere uyulur.
60– Kaldırma ekipmanlarında yük kaldırılması ve ekipmanın hareketi
esnasında devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemleri bulundurulur.
61– Kaldırma ekipmanlarında, belirtilen alt ve üst güvenlik sınır
noktaları veya ekipmanın hareketini sınırlayan alan aşıldığında, kapasitesinin
üzerinde kullanım durumlarında devreye girerek elektrik akımını otomatik olarak
kesen ve tamburun hareketini frenleyen güvenlik tertibatları bulunması
sağlanır.
Kazı işleri, kuyular, yeraltı
işleri, tünel ve kanal işleri
62– Kazı işine
başlanmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulur:
a)
Kazının bitişik yapıları etkileyip etkilemeyeceği araştırılır ve
etkileme ihtimali mevcut ise kazı başlamadan önce gerekli tedbirler alınır.
b)
Yer altı kabloları, gaz boruları, su, kanalizasyon ve diğer dağıtım
sistemlerinin yerleri belirlenir ve bunlardan kaynaklanabilecek tehlikeleri
asgariye indirmek için gerekli tedbirler alınır.
c) Meskûn mahallerde, yapı
alanının çevresi yeterli yükseklik ve sağlamlıkta uygun malzemeden yapılmış
perde ile çevrilerek ikaz ve uyarı için gerekli düzenlemeler yapılır, bunlar
yapının bitimine kadar bu şekilde korunur.
ç) Meskûn mahallerin dışında
yapılan kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz levhaları asılır.
63– Kazı işleri, kuyular, yeraltı işleri ile tünel ve kanal
çalışmalarında aşağıda belirtilen hususlara uyulur:
a) Çalışmalar, işveren
tarafından görevlendirilen ehil kişi gözetiminde yapılır.
b) Çalışma alanına giriş ve
çıkış için güvenli yollar sağlanır.
c) Kazılarda zemin yapısı,
iklim koşulları, kazı alanı yakınlarında meydana gelebilecek sarsıntılar,
çevredeki su kaynakları ve fazla yük kuvvetleri
göz önüne alınarak uygun şev açıları belirlenir ve/veya statik hesabı yapılmış
uygun destek ve setler kullanılır. Kazı yüzeyleri, şevlerin eğimi ve yüksekliği
zeminin yapısına, sağlamlığına ve çalışma yöntemlerine uygun seçilir.
ç) Malzeme veya cisim
düşmesine, su baskını tehlikesine ve insanların düşmesine karşı uygun tedbirler
alınır.
d) Tehlikeli veya zararlı olmayan
özellikte solunabilir hava sağlamak için bütün çalışma yerlerinde gerekli
tedbirler alınır.
e) Yangın, parlama, patlama, su
baskını veya göçük gibi durumlarda çalışanların güvenli bir yere ulaşmaları sağlanır.
64– Kazı (yan) yüzlerinde aşağıda belirtilen durumlarda genel
kontrol yapılır, kontrol sonucunda çalışma ortamının güvenli olduğu
belirtilmeden çalışmaya başlanılmaz;
a) Her vardiyadan önce,
b) Patlatma yapılıyorsa her
patlatmadan sonra,
c) Beklenmedik parça
düşmelerinden sonra, ç) Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra,
d) Şiddetli yağış, don ve
kardan sonra.
65– Çalışma sırasında ortaya çıkan tozların çalışanların sağlığına
zarar vermemesi için gerekli tedbirler alınır. Çalışma alanında zararlı
kimyasalların, zehirli ve boğucu gazların ya da serbest silis tozları gibi
tehlikeli maddelerin bulunduğunun anlaşılması halinde, çalışanlar derhal oradan
uzaklaştırılarak gerekli tedbirler alınır ve güvenli çalışma ortamı sağlanmadan
tekrar çalışmaya başlanmaz.
66– Meskûn mahallerde kazı üzerinden geçişlerin sağlanması için
ahşap veya metalden yapılmış asgari 80 santimetre eninde ve her iki tarafı
korkuluklu geçitler kullanılır, geçit korkuluklarının bu Yönetmeliğin Ek-4 (A)
Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı maddesinde tanımlanan özelliklere uygun
olması sağlanır.
67– Açıkta yapılan 150 santimetreden
daha derin kazı işlerinde ve her derinlikte yapıl temel ve kanal kazılarında
yan yüzeylerin altlarının şerit gibi kazılarak yukarıdan çökertil şeklinde çalışma
yapılması engellenir. Ayrıca kanallarda yan duvarların göçmemesi için gerekli
tedbirler alınır.
68– Kazı alanından çıkartılan hafriyat ile kazı kenarı arasında
yeterli mesafe bulundurulur ve hafriyatın kazı alanına akma riski bulunuyorsa
uygun bariyerler kullanılır. Kazı mahallinde bulunan hareketli araçlar ve kazı
stabilitesini etkileyebilecek
diğer araçlar ile kazı kenarı arasında gerekli güvenlik
mesafesi bırakılır.
69– Kazı işlerinde
yağış sırasında çalışma yapılmaz.
70– Kazı işlerinde çalışanların çalışma alanına ulaşmaları için
uygun ve güvenli yöntemler kullanılır, destek ve setlerin iniş ve çıkış için
kullanılması engellenir.
71– Makinelerle yapılan kazı işlerinde, bu makinelerin hareket
alanına çalışanların girmelerine izin verilmez.
72– Yeraltı
çalışmalarında aşağıda belirtilen hususlara uyulur:
a) Havalandırma sisteminin
arızalanması durumunda, yer altı çalışmaları durdurulur ve bütün çalışanlar
tahliye edilir, uygun havalandırma sağlanıncaya kadar kimsenin içeri girmesine
izin verilmez.
b)
Uygun bir haberleşme sistemi oluşturulur, buralardaki kaçış yolları
görülebilir bir şekilde işaretlenir.
c) Tüneller ve galerilerde
göçük tehlikesine karşı uygun tedbirler alınır.
73– Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana
getirebileceği yeraltı işlerinde, yangın ve patlama riskinin bulunabileceği
yerlerde, açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmaz, sigara içilmez ve ilgili
mevzuata uygun malzeme ve ekipmanlar kullanılır.
74– Patlayıcı kullanılarak çalışılan
kazı, tünel ve galeri gibi yer altı kazı işlerinde aşağıdaki hususlara uyulur:
a)
Patlayıcı maddeler üretici tarafından belirtilen koşullarda saklanır ve depolanır.
b)
Yapılan işin niteliğine uygun patlayıcı maddeler ve kapsüller
kullanılır ve patlayıcı maddeleri yeterlik belgesine sahip çalışanlardan
başkasının almasına ve ateşlemesine izin verilmez.
c) Patlayıcı maddelerin ve
kapsüllerin depolanması, taşınması ve kullanılması, sadece bu konuda yetkili ve
uzman kişiler tarafından yapılır. Bu işler, çalışanlar için risk oluşturmayacak şekilde organize
edilir ve yürütülür.
ç)
Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taşınır ve bu sandıkların içine başka
bir madde konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler, aynı kap içinde bir
arada bulundurulamaz ve taşınamaz.
d) Patlatma yapılacak alanın
etrafında uygun güvenlik tedbirleri alınmadan patlatma yapılmaz.
Yıkım işleri
75– Yıkım işlerinde aşağıdaki hususlara
uyulur:
a)
Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik
bağlantıları kesilir ve yıkılacak kısmın etrafında, güvenlik alanı bırakılarak
gerekli tedbirler alınır.
b)
Yıkım işleri, ilgili standartlar ve konuya ilişkin mevzuat hükümlerine
uygun şekilde yürütülür.
c)
Çalışmalarda uygun çalışma yöntemleri ve ekipmanlar kullanılır, gerekli
tedbirler alınır.
ç)
Çalışmalar, işveren tarafından görevlendirilen ehil kişinin gözetimi altında
planlanır ve yürütülür.
d)
Yıkım esnasında toz kalkmaması ve yıkılan kısma ait malzeme ve
molozların çalışma ortamından güvenli bir şekilde uzaklaştırılması için gerekli
tedbirler alınır.
Asbestle Çalışma
76– Asbest içermesi muhtemel yapıların söküm, yıkım, tamir ve bakım
işlerinde aşağıdaki hususlara uyulur:
a)Çalışmaya başlamadan
önce, asbest içerebilecek malzemeleri belirlemek için bina veya tesis
sahibinden de bilgi alınarak gerekli araştırma yapılır.
b) Herhangi bir yapı veya malzemede asbest bulunduğu şüphesi
veya bilgisi varsa
çalışanların
asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sağlık
risklerinden korunması amacıyla 25/1/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulur.
Batardolar (koferdamlar) ve kesonlar
77– Bütün batardolar ve kesonların
aşağıdaki hususlara uygun olması sağlanır;
a)
Yeterli dayanıklılıkta, sağlam ve uygun malzemeden yapılmış, iyi
kurulmuş olması,
b)
Su, sıvı beton ve benzeri malzeme baskını halinde çalışanların
sığınabileceği şekilde uygun ekipmanla donatılmış olması.
78– Batardolar ve kesonların yapımı, kurulması, değiştirilmesi veya
sökümü, işveren tarafından görevlendirilen ehil kişinin gözetimi altında
yapılır ve bu yapılar düzenli aralıklarla kontrol edilir.
Çatı işleri
79– Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan çalışmalarda;
çalışanların, aletlerin, diğer nesne ve malzemelerin düşmesini veya benzeri
diğer riskleri önlemek amacıyla güvenli kenar koruma sistemleri, çatı
merdivenleri, güvenlik ağları, çalışma platformları, korkuluklu iskeleler,
kayarak düşmeyi önleme sistemleri veya dikey ve yatay yaşam hatları gibi toplu
koruyucu tedbirler alınır.
80– Çalışanların çatı üzerinde veya kenarında veya kırılgan
malzemeden yapılmış herhangi bir yüzey üzerinde çalışmak zorunda olduğu
hallerde; sağlam olmayan ve kırılgan maddeden yapılmış yüzeylerde dalgınlıkla
yürümelerini veya düşmelerini önleyecek gerekli tüm tedbirler alınır.
Beton döküm işleri
81– Beton dökümünde aşağıdaki hususlara
uyulması sağlanır;
a)
Beton pompasının beton dökülecek yere uygun durumda konumlandırılması,
b) Beton pompasının destek
pabuçlarının zemine uygun şekilde sabitlenmesi,
c)
Beton pompası bom ve hortumların birleşim yerlerinde hava basıncından
dolayı oluşabilecek açmaların önlenebilmesi için gerekli kontroller yapılması,
ç) Pompa kollarının
açılmasında ve toplanmasında çevredeki bina, elektrik iletim hatları gibi
tesislerin oluşturduğu risklerin ortadan kaldırılması,
d)
Enerji nakil hatlarının altlarında pompa çalıştırılmaması veya zorunlu
olduğu durumlarda enerji nakil hatlarıyla temasının olmaması için gerekli
tedbirlerin alınması,
e)
Beton pompası bomunun ucundaki bom hortumunun güvenli yöntemlerle idare
edilmesi,
f)
Beton yığılmasının tehlike oluşturacağı döşeme betonu dökümü gibi
işlerde betonun uygun şekilde yayılarak dökülmesi,
g) Beton dökülen kısmın hemen
altında çalışma yapılmaması, ğ) Beton dökülen ağızda hortumun savrulmaması,
h)
Beton pompası operatörünün betonun döküldüğü yeri görmemesi durumunda uygun haberleşme imkânı sağlanması,
ı) Beton dökümü bitinceye kadar kalıpların sürekli kontrol
edilmesi,
i) Kalıp açılması ve
patlamasının gerekli tedbirler alınarak önlenmesi.
Betonarme kalıp işleri
82– Kalıp işleri işveren tarafından görevlendirilen ehil kişi
gözetiminde ve konu ile ilgili tecrübe sahibi çalışanlarca yapılır.
83– Kalıp panolarının, geçici destek ve
payandaların üzerlerine binen yüke ve gerilime dayanacak şekilde planlanması,
tasarlanması, kurulması ve korunması sağlanır.
84– Çalışanları, kalıp sisteminin geçici dayanıksızlık veya
kırılganlığından kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.
85– Betonarme kalıplarının yeterliliği her beton dökümünden önce
kontrol edilir. Özellikle kayar kalıp, tünel kalıp ve masa kalıplardaki
bağlantı yerleri, sabitleme elemanları, tijler, hidrolik hortumları, taşıma
yerleri, pano krikoları, teker sistemleri, fiş krikoları, yayların aksları ve
hareketli parçalar, sapma pimler, ağ sistemleri ve benzeri kalıp parça ve
unsurları düzenli olarak ve her kullanımdan önce kontrol edilerek deformasyona
uğramış ve güvenliği tehlikeye atabilecek durumda olanların kullanılmasına
müsaade edilmez.
86– Kalıp sökme işi için izlenecek çalışma yöntemi, parçaların
hangi sırayla sökülmesi gerektiği, çalışanların çalışma yerlerine güvenli
ulaşımı, sökülen kalıp malzemelerinin çalışma ortamından güvenli şekilde
uzaklaştırılması ve istifi, kalıp malzemelerinin dengeli olarak yere
indirilmesi veya yukarıya çıkarılması gibi konularda gerekli düzenlemeler
yapılır, araç ve gereçler eksiksiz olarak temin edilir. Söküm sırasında, söküm
alanında görevli çalışanlar hariç kimse bulundurulmaz.
Metal ve beton karkas ve prefabrik elemanlar, çelik yapı işleri
87– Metal veya beton karkaslar ve bunların parçalarının, geçici
destekler ve payandaların, prefabrik yapı elemanlarının üzerlerine binen yük ve
gerilime dayanacak şekilde planlanması, tasarlanması, kurulması ve korunması
sağlanır.
88– Çelik yapılarda kullanılacak bütün ana taşıyıcı, tali taşıyıcı
ve bağlantı malzemelerinin dayanıklılığının ve diğer özelliklerinin
taşıyacakları yüklere göre standartlara uygun olması, korozyona uğramış ve
deforme olmuş malzemelerin gerekli tedbirler alınmadıkça bu tür yapılarda
kullanılmaması sağlanır.
89– Metal veya beton karkasların ve bunların parçalarının, geçici
destekler ve payandaların, prefabrik yapı elemanlarının ve çelik yapı
elemanlarının kaldırılması, yüklenmesi, taşınması, montajı ve sökümü, projesine
uygun olarak işveren tarafından görevlendirilen ehil kişi gözetiminde ve konu
ile ilgili tecrübe sahibi çalışanlarca gerçekleştirilir.
90– Montaj yapılacak mahallin etrafı emniyet şeridiyle işaretlenir.
Bu alanın etrafına montaj yapıldığını gösterir levhalar asılır ve görevliler
haricinde montaj sahasına giriş çıkışlar engellenir. Montaj çalışması yapılan
mahallin altında çalışan bulundurulmaz.
91– Çalışanları, yapının geçici dayanıksızlık veya kırılganlığından
kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder